اشغال سفارت آمریکا در اسناد آرشیو ملی بریتانیا در سال ۱۹۸۰

در این بخش از گزارش از اسناد دیپلماتیک به تازگی علنی شده دولت بریتانیا به بازتاب مسائل مربوط به گروگان‌گیری ۵۲ دیپلمات آمریکایی در تهران در این اسناد می‌پردازیم. این اسناد را آرشیو ملی بریتانیا در اواخر دسامبر ۲۰۱۰ از حالت سری خارج کرد. آنها مربوط به سی سال پیش یعنی سال ۱۹۸۰ می‌شوند. در بخش نخست گزارش در مورد این سندها، توضیحاتی در مورد آنها داده شد و شیوه‌ پژوهش آنها تشریح گردید. اشغال سفارت آمریکامتن کامل

نگاهي به فعاليت‌هاي مبلغان مذهبي انگليسي در ايران در كتاب «پنج سال در يك شهر ايراني» اثر ناپير مالكوم

فعاليت‌های مبلغان مذهبی در ايران و دنيای اسلام و ديگر سرزمين‌هاي جهان، بخشی بنيادين از مجموعه فعاليت‌های استعماری جهان غرب طی قرون اخير است که تاکنون تمامی ابعاد و زوايای آن مورد پژوهش قرار نگرفته است. از زمان افزايش قدرت کليسا در طول دوران قرون وسطی و انباشت سرمايه در دستگاه کليسا، دربار پاپ به سرمايه‌گذاری در راه ترويج آئين مسيح در ديگر سرزمين‌ها روی آورد که اين امر به يکی از عوامل مهم شروع عصر اکتشافات جغرافيايی تبديل شد و در نتيجة آن به تدريج با توسعة نفوذ حکومت‌های کاتوليک مذهب اروپايی در قاره‌های آسيا، آفريقا و آمريکا و به دنبال آن پيدايش جريان‌های شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی، تبليغ مسيحيت به صورت بخش اساسی و ثابت برنامه‌هاي استعماری کشورهای اروپايی در ساير نقاط جهان درآمد. متن کامل

نگاه استراتژيك بريتانيا در دوران قاجاريه به خوانين بختياري

دولت انگليس كه در دوران حيات سلسله قاجار، روابط پرفراز و نشيب و رو به گسترشي را در ايران طي ميكرد، ايران را بيشتر به عنوان سرزميني حائل بين روسيه تزاري و مرزهاي مستعمره طلايياش ــ هند ــ مينگريست. به همين دليل چندان تلاشي براي سرمايهگذاري در ايران و دفاع از آن سرمايهگذاري و منافع احتمالي نميكرد زيرا ميخواست از تشديد رقابت و تحمل هزينههاي آن با روسيه با توجه به همجواري ايران و روسيه و فاصله بسيار طولاني ايران و انگليس، جلوگيري كند. مضافاً آنكه سياست انگلستان در ايران بر اين محور قرار گرفته بود كه از رشد و توسعه ايران جلوگيري نمايد.متن کامل

ميزگرد و پاسخ به سئوالات مدعوين در همايش دوم ايران و استعمار انگليس

برای اینکه سر گفتگو انداخته شود و مسائل به صورت کلی و جزئی طرح شود، هر کدام از عزیزان حاضر 5 دقیقه در مورد موضوع این همایش نظرات خودشان را ابراز خواهند کرد و بعد می‌پردازیم به تضارب آراء یا تعاطی افکار و احتمالاً سئوالاتی که حاضرین از مدعوین محترم دارند، مطرح خواهد شد و ادامۀ کار. من خیلی امیدوارم که زمانی که برای بیان سئوالات یا طرح مسائل داده می‌شود رعایت شود، اگرنه از نظم عادی خارج مي‌شويم و کمتر نتیجه‌اي ممکن است به دستمان ‌آيد. به جهت سن هم شده از آقای دکتر زیباکلام استدعا می‌کنم که شروع کنند. متن کامل

مكاتبات ايران و انگليس درباره قرارداد خوانين بختياري و دارسي (1327-1323ق/ 1908-1905م)

با عقد قرارداد بين خوانين بختياري و دارسي كه طبق آن كمپاني نفتي دارسي ميتوانست به فعاليتهاي اكتشاف و استخراج نفت از سرزمينهاي ايران و در قلمرو ايلات بختياري بپردازد، سفارت انگليس در تهران در تاريخ 14 شوال 1323ق/ 12 دسامبر 1905، طي نامهاي خطاب به ميرزا نصراللهخان مشيرالدوله ــ وزير امور خارجه ايران ــ با استناد به ماده سوم قرارداد نفت دارسي، توافق وي و خوانين بختياري را به اطلاع او رساند و چنين نوشت: گمان ميرود نفط زيادي در اراضي متعلقه به بختياريها وجود داشته باشد و مستر دارسي و كمپاني كه مشاراليه تشكيل داده است، با خوانين بختياري ]كه ادعا نمودهاند كه پيش از اينكه كمپاني بتواند در املاك متفرقه طايفه مزبوره شروع به كار نمايد، استرضاي آنها لازم است[، قراردادي بستهاند كه اينك سواد آن لفآ ايفاد ميگردد.... متن کامل

سخنراني دكتر غلامعلي حداد عادل ( رئيس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي ) در مراسم اختتاميه همايش دوم ايران و استعمار انگليس

100 سال پیش نسل جوان ما مرعوب تمدن غرب بود و اگر تقی‌زاده گفت ایرانی باید از فرق سر تا ناخن پا فرنگی شود، این حرف، حرف یک نفر نبود، این حرف مخاطب داشت که از زبان او درآمد. یك جامعه‌ای که هر کس می‌خواست درس بخواند به احتمال 90 درصد خودباخته می‌شد در برابر تمدن غربی. امروز این طور نیست، امروز آنها هر کاری می‌کنند که در دانشگاه‌ها یک جریان نیرومند قابل توجهی در مقابل انقلاب اسلامی ایجاد کنند، نمی‌توانند و فراوانند جوان‌هایی که انتقاد جدی‌ای نسبت به تمدن غرب دارند و در نتیجه مرعوب نیستند در مقابل تمدن غربی و این وضع مخصوص ایران تنها هم نیست، در تمام کشورهای اسلامی؛ یعنی تمام کشورهای اسلامی را مقایسه بکنید امروز با 100 سال پیش، می‌بینید در یک قرن حالت خودباختگی به خودشناسی و نگاه انتقادی به غرب مبدل شده. متن کامل

سخنراني دكتر علي لاريجاني ) رياست مجلس شوراي اسلامي ) در افتتاحيه مراسم همايش دوم ايران و استعمار انگليس

در سال 1356 که کارتر آمده به ایران یك نطق مفتضحانه‌ای هم در کاخ داشت سر میز شام که آنجا تمجيد می‌کند از رهبری داهیانه‌ای که شاه دارد و ملت چقدر به او علاقه‌مندند و این تعشّقی که ملت به ایشان دارد باعث شده که ایران جزیرۀ ثبات در منطقه بشود. حالا جالب است این تشخیص امریکایی‌هاست که این درست دو هفته قبل از ماجرایی بود که در قم کلید خورد و قضایای انقلاب، یعنی دو هفته قبلش بود. این جزیرۀ ثبات این طوری بود و این عدم وقوف اینها خیلی عجیب است نسبت به مسائل داخلی ایران، که البته الآن هم دیده می‌شود. متن کامل

روابط بختياريها و انگليسيها در سده نوزدهم

اولين و قديميترين اثري كه به روابط بختياريها با انگليسيها در سده نوزدهم اشاره كرده، كتاب تاريخ ايران تأليف سر جان مالكم است. مالكم كه خود در زمره طلايهداران ايجاد روابط دولت انگلستان و پادشاهي ايران در دوره قاجار به حساب ميآيد، در كتاب خود، در جايي كه به بحث پيرامون وضع نظاميان و ارتش ايران ميپردازد، از افواجي موسوم به جانباز در سپاهيان عباسميرزا ياد كرده مينويسد: جانباز افواجي هستند كه به خود پادشاه متعلقاند. اگرچه در نام با عدد سرباز موافقت دارند، اما در حقيقت از هشت يا نههزار بيش نيستند و مواجب و لباس و تربيتشان مثل افواج عباسميرزا نيست. از اين جمله بختياريها هستند و از صاحبمنصب كه به تعليم ايشان مشغول بود، منقول است كه اين كوهستانيها از جميع افواجي كه در خدمتاند، سريعالانتقالتر و بيشتر قابل تعليماند. متن کامل

روابط بختياريها و انگليسيها در دوران ناصرالدينشاه

علايق و توجه دولتمردان انگليسي را در لندن و هند نسبت به منطقه خوزستان و فارس و بوشهر و قدرت ايل بختياري، و از سوي ديگر، كشش بالقوه خوانين مقتدر اين منطقه را نسبت به ارتباط با يك دولت خارجي به ويژه انگليس براي طرح دعوي خودمختاري و يا استقلال در برابر دولت مركزي نشان داد. ارتباط پرفراز و نشيب بين انگليسيها و بختياريها در بعد غيررسمي آن كه عواقب و نتايج خاص خود را به دنبال داشت. متن کامل

چگونه قرارداد نفتي ميان دارسي و خوانين بختياري در سال 1905 منعقد شد؟

به دنبال تلاشهاي ويليام ناكس دارسي ــ سرمايهدار تبعه استراليا ــ براي اخذ امتياز نفت از دولت ايران و مساعدتهاي سفارت انگليس در تهران دارسي موفق شد در ماه مي سال 1901م/ ماه صفر سال 1319ق، امتياز اكتشاف، استخراج و حمل نفت را در همه ايالات ايران، به جز ايالت شمالي به مدت شصت سال و به شكل انحصاري به دست آورد. انگليسيها با اين اقدام فرصت تازهاي به دست آوردند تا ضمن كسب يك امتياز مهم، از نفوذ روسها به مناطق جنوبي ايران و خليجفارس نيز جلوگيري كنند. به گونهاي كه اين موفقيت در اخذ امتياز نفت، اولين مرحله از شكست سياسي اقتصادي روسيه در جنگ با ژاپن محسوب شد. متن کامل

123