قيام ضد انگليسي شيعيان در جنگ جهاني اول

در اوايل قرن بيستم، ناسيوناليسم اروپايي به اوج خود رسيد. مليگرايي افراطي، دولتها را به سوي نظاميگري سوق داد. اتحاديههاي نظامي به سرعت در اروپا در حال شكل گرفتن بود كه يك واقعهي جزئي، اروپا را به كام جنگي بزرگ كشانيد. دولت ايران كه اعلام بيطرفي كرده بود، از چهار طرف در چنبرهي كشورهاي جنگي قرار گرفت. مسئلهي مهمي كه مشكلات ايران را دو چندان كرده بود، مسئلهي نفت بود. در 1280 ش مظفرالدين شاه، امتياز نفت جنوب را به مدت شصت سال به ويليامناكس دارسي واگذار كرد. شركت دارسي در اثر كمبود منابع مالي، قسمتي از سهام شركت را به وزارت درياداري انگليس واگذار كرد. انگليس قبل از جنگ يك سپاه در بحرين آماده كرده بود. در آغاز جنگ، سپاه مزبور قلعهي فاو را تصرف كرد و براي حفاظت از پالايشگاه نفت ايران و انگليس در آبادان به سوي شطالعرب حركت كرد. اين سپاه ابتدا آبادان و سپس بصره را تصرف كرد. سپاه انگليس به بهانهي حفظ خطوط لولهي نفت، اهواز را نيز به اشغال خود درآورد و سپس براي حفظ تأسيسات مخابراتي، بوشهر را نيز تصرف كرد. از اين تاريخ، فصلي ديگر در تاريخ شيعه گشوده شد. مرجعيت شيعه با اينكه با خلفاي عثماني درگير بود، فتواي جهاد با متجاوزين انگليسي را صادر كرد. در پي تجاوز انگليس به جنوب ايران و تصرف قسمت بزرگي از بنادر و منطقهي نفتخيز و در اثر ناتواني دولت مشروطه، قيامي محلي بر ضد نيروهاي تجاوزگر شكل گرفت. اعلام عام جهاد مراجع عتبات عاليات بر ضد نيروهاي انگليسي و پيشتازي مجتهدين محلي موجب قيامي ملي ـ مذهبي و افتخارآفرين بر ضد نيروهاي اشغالگر انگليسي شد. آيتالله شيخ محمدحسين برازجاني بر ضد نيروهاي تجاوزگر جنوب اعلام جهاد كرد و به رهبري ستاد جنگ پرداخت. وي مجتهد برازجان و مرجع و طرف اعتماد اهالي دشتي و دشتستان بود. پس از وصول حكم جهاد از طرف علماي عراق، وي نيز فتواي جهاد داد و با رؤساي مجاهدين متحد شد و در راه مدافعه از وطن سخت كوشيد.