جنوب ايران، جولانگاه نظاميان انگليسي
پس از دستگيري يك تبعه‌ي آلماني و همسرش در بوشهر، مردم سخت به هيجان آمدند. هيجان مردم به خاطر اين بود كه انگليس حاكميت ايران را نقض كرده و در ايران مانند مستعمرات يا متصرفات خود رفتار مي‌كرد. پس از آن نيرو‌هاي انگليس خانه‌ي حاج علي تنگستاني را به توپ بستند و اموال و دارايي‌اش را مصادره و چند تن از بستگانش را به قتل رساندند. «علماي دشتي و دشتستان مثل شيخ محمد‌حسين برازجاني و سيد‌مرتضي اهرمي اعلان جهاد دادند. پس از صدور اين حكم مقدس از ساحت علما، مردم بي‌اندازه به هيجان آمده و مستعد فداكاري شدند. سه نفر از مبارزين متدين و شجاع به نام‌هاي رئيس علي‌خان دلواري، زائر خضر‌خان اهرمي و شيخ حسين خان چاكوتاهي به دستور مجتهد برازجان متحد شده و براي دفاع از منطقه آماده شدند». نيرو‌هاي انگليس در اوايل شوال، بندر دلوار (حدود سي كيلومتري بوشهر) را به تصرف خود درآوردند. مجاهدين با يك عمليات متهورانه با شش شهيد، پانصد نفر از نيرو‌هاي متجاوز را از پا درآوردند و مقادير زيادي مهمات به غنيمت گرفتند. مجاهدين آنها را تعقيب كردند و با يك عمل كمين در 16 شوال، پانصد نفر ديگر را به قتل رساندند. نيرو‌هاي انگليسي كه از رويارويي مجاهدين به تنگ آمده بودند با خريدن يك نيروي ايراني به ظاهر مجاهد در شب 13 شوال رئيس علي را به شهادت رساندند و شكست بزرگي بر نهضت ضد اشغالگري وارد نمودند.
انگليس پس از درگيري با تنگستاني‌ها و معاهده صلح و سپس ادامه‌ي جنگ و گريز، شيراز را مقر فرماندهي و تحركات نظامي خود در جنوب ايران قرار داد و يك نيروي نظامي، متشكل از فرماندهان انگليسي، افسران باقيمانده‌ي ژاندارمري و مزدوران ايراني و هندي را در صفر 1335 ق به نام « پليس جنوب » تشكيل داد و به نام برقراري امنيت، بناي ظلم و ستيز را با مردم گذاشت. ناصر ديوان كازروني، كه مردي غيرتمند، مسلمان و ضد بيگانه بود بر ضد نيرو‌هاي انگليس قيام كرد. نيرو‌هاي انگليس و پليس جنوب براي سركوبي وي از شيراز عازم كازرون شدند. نيرو‌هاي مجاهد ناصر ديوان در دشت ارژن به آنها حمله بردند و شكستي سخت بر آنها وارد كردند و غنايم بسياري گرفتند. دومين جنگ ناصر ديوان در 25 ربيع‌الاول 1335 ق در همان دشت ارژن به وقوع پيوست و اين بار نيز پليس جنوب شكستي سخت خورد و فرار كرد. نيرو‌هاي مجاهد عشايري پس از شكست‌هاي پي‌درپي كه به نيرو‌هاي انگليس وارد كردند، شيراز را براي پاكسازي به محاصره‌ي خود درآوردند. با درنگ طولاني در اطراف شيراز و با نيرنگ نيرو‌هاي انگليسي چند نفر از سران قشقايي، من جمله برادر صولت الدوله خريداري شدند و از پشت سر نيرو‌هاي مجاهد را مورد هجوم قرار دادند. گرچه نهضت جنوب به پيروزي نرسيد، اما تلفاتي فراوان را به دشمن وارد ساخت و رفتار خشن آنها را تعديل و از گسترش تجاوز آنها جلوگيري كرد و مهم‌تر اينكه چراغ جهاد و مبارزه را به موازات حضور بيگانگان در ايران اسلامي روشن نگه داشت.