کودتای 28 مرداد ، انتقام انگلیس از ملت ایران

 در جریان ملی‌سازی صنعت نفت ایران، افراد بسیاری به عنوان عامل یا مانع، دست‌اندركار بودند.
در ابتدای امر، با اعدام انقلابی هژیر و رزم‌آرا توسط فدائیان اسلام (به رهبری شهید نواب صفوی)، ‌شرایط برای بالیدن جنبش فراهم شد تا آیت‌الله كاشانی و دكتر مصدق به عنوان راهبران دینی و سیاسی نهضت، دست در دست یكدیگر بتوانند كمر استعمار و دیكتاتوری را بشكنند. آنان نیز توفیق یافتند تا نفت را ملی ساخته و از دشمن، خلع‌ید کنند.
در این شرایط، استعمار كه نمی‌توانست دست روی دست بگذارد و از كف‌دادن ایران، این لقمه چرب را به نظاره بنشیند، تنها راه پیروزی بر ملت را در ایجاد تفرقه در صفوف متحد آنان می‌جست. لذا با كمك عوامل داخلی خود (همچون مظفر بقایی‌ها) به اختلاف‌افكنی در میان سران نهضت پرداخت. متاسفانه این شگرد موفق از آب درآمد و آنها توانستند كاشانی و مصدق را از هم دور كنند.
به‌تدریج، با گسترش كدورت‌ها ،‌ زمینه برای وقوع كودتای سیاه 28 مرداد  با زمینه سازی انگلیس و اجرایی کردن آن توسط آمریکا به دست سپهبد زاهدی كاملا مهیا شد و انگليسيها تونستند از طريق كودتا از ملت ايران انتقام بگيرند .
پس از كودتا، مصدق به زندان و تبعید و كاشانی به انزوا دچار شدند و استعمار بار دیگر به صحنه آمد و برای 25 سال چنان تسمه‌ای از گرده ملت ایران كشید كه تاریخ كمتر به یاد دارد تا این‌كه سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی برای نخستین‌بار، نفت به شكل واقعی خود به تملك ملت درآمد و حقیقتا ملی شد.